İLLEDE LİKYA OLSUN - 2

Sabah köyde konaklayacağımız otele gitmeden, Ahmet Amca ve eşi Gülistan Teyzenin evinde enfes bir kahvaltı yaptık. Herşeyin organik, domatesin domates gibi, salatalığın salatalık gibi olduğunu söylemeye gerek var mı? Ahmet Amca, enerjisi neredeyse kendi fiziksel varlığından önce hissedilen, inanılmaz bir adam. Tam bir Anadolu bilgesi (gerçi kısa sürede köyde herkesin “bilge” olduğuna hükmettik, o ayrı).

Enerji bombası, güzel insan: Ahmet Amca

Dedi ki : Köyümüze gelen herkese, bir ülke halkı hariç -ismini vermeyim-, kapım açık, arkadaşlarınıza söyleyin:)

Ahmet Amca ve eşinin bizi daha ilk günden, yemekten çatlatmaya karar vermiş gibi bir halleri vardı. Masadaki herşeyi silip süpürmemize rağmen, “az yediniz” diye hayıflandı durdu.

Saldırın!!!

Ahmet Amca ve eşinin birbirlerine sürekli “hayatım, canım, tatlım” diye hitap etmeleri dikkatimizi çekti. Espriyle karışık sorduğumuzda, "bizde eşler kıymetlidir” dedi. Dikkatinizi çekerim: “kadınlar kıymetlidir” demedi, “eşler kıymetlidir” dedi. Bu sıradan gibi görünen ifade, bana kalırsa aslında çok daha derin, farkındalıkla söylenmiş bir felsefenin yansımasıydı. Sonraki günler köyde tanıştığımız diğer çiftlerin de birbirlerine içtenlikle bu şekillerde hitap ettiklerini, hatta 2 saatlik bir kamyon seyahatimizde eşlerin birbirlerinin ellerini bir an bile bırakmadıklarına şahit olduk. Cinsiyet ayrımı yok, “insana” kıymet veriyorlar, yaradanın eseri oldukları için... Hayat, insan, doğa sevgisi ve misafirperverlik bu insanların genetiğinde kazılı, ne yapsanız değişmez. Ankara’da nedense çoğu caminin kapısında “İçki bütün kötülüklerin anasıdır” diye bir yazı vardır. Antalya bölgesinde yollardan geçerken gördüğümüz camilerin hepsinde ise şu yazı vardı: “Eşlerinizi sevin”:)

Bugünlerde, hele de Türkiye’de yaşıyorsanız, ne yaparsanız yapın, zaman zaman “herşeyin kötüye gittiği” düşüncesine kolayca kapılabiliyorsunuz. Kapılmamak için yapılacak şeylerden biri de yolunuzu bu köye, bu bölgeye düşürmek olabilir. Yıllardır ısrarla karartılmaya çalışılsa da, hala parıl parıl parlamaya inat ve devam eden Anadolu aydınlığından bir parçayı orada göreceksiniz. Biz bu şirin cennette medeniyet, huzur, toplumsal barış ve ne olursa olsun tükenmeyen bir yaşam ve insan sevgisi gördük.

Otelimiz yerli turistlerin az bildiği bir mekan: 16 dönümlük, ormanı dahi olan, binbir çeşit bitkinin fışkırdığı bir arazi içinde. Sahipleri köyün yerlisi olan Şükriye hanım ve Avusturyalı (ama artık Türk olmuş) eşi Bernard.

Hemen odalarımıza yerleşip, antik Likya’nın en güzel şehirlerinden biri olan Arykanda’ya doğru yola çıktık. Arykanda Likya dilinde "yüksek kayalığın yanındaki yer" anlamına geliyormuş (bkz: Likya -Cevdet Bayburtluoğlu - Suna & İnan Kıraç akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü). Likya’nın hali vakti yerinde, bu sebeple eğlence ve keyfe diğer komşularından daha fazla düşkün olmuş kentlerinden biri. Kent sakinlerinin ağızlarının tadını bildiğini, şehrin kurulduğu lokasyondan ve devasa sosyal tesislerinden kolayca anlamak mümkün. Ancak, ne kadar zevk ve sefa düşkünü olmuş olsalar da, Likya halkına has belli karakter özelliklerinden sapmadıkları ortada: Şehir, diğer Likya şehirleri gibi, yine gayet dik bir yamaca kurulmuş, taraçalar üzerinde yükseliyor.

Kuşbakışı Arykanda hamamları

Arykanda tiyatrosu ve ortaoyuncuları:)


Herzamanki gibi objektif ardında bir Alev:)

Bilir misiniz bilmem, Likyalılar gururlarına, onurlarına çok düşkün, sert ve inatçı karakterli, buna rağmen asla savaşçı ve istilacı olmayan bir halktı. Fakat, yurtlarına el uzatıldığında, en amansız savaşçı ve direnişçilere dönüşürlerdi. Tarihlerinde, bir kaç kez, şehirlerini istiladan kurtaramayacaklarını anladıklarında, agorada toplanıp çoluk çocuk topluca intihar etmişlikleri vardır.

Zarif süslemeler...

Antik dönemde istilalar genelde denizden geldiğinden, güvenlik sebebiyle şehirlerini dağların tepelerine kurmuş olmaları gayet mantıklı. Ancak, sanki biraz abartmışlar. Bugüne kadar gördüğümüz tüm Likya şehirleri bana böyle düşündürdü. Binlerce yıl öncesinin (ulaşımdan tarıma, iklimden su taşımaya) son derece kısıtlı imkânları da dikkate alınırsa, bu insanların gerçekten zoru seven, hatta neredeyse bundan garip bir zevk alan tipler olduğunu düşünmemek imkansız:) Likya kültürünü bir burç olarak tasvir etmeniz istense [benden başka kim ister acaba?:)], kesinlikle bir oğlak burcudur derdim. Yalnız, mağrur, zirvelere ne pahasına olursa olsun tırmanmaya ve orada kalmaya adanmış... Şehir öyle dik ki, korunma amaçlı sur yapmaya dahi gerek duymamışlar... Ekip olarak bu güzel şehri adeta “tırmanarak” gezerken kendilerinin ruhlarını da epeyce yadettik:)

Kimbilir ne yazıyor?

Arykanda ahalisi , turist görünce pek sevindiler:)

Arykanda'nın namı dünyaya yayılmış güzel kızları:)))))

Arykanda'yı şimdi görürseniz, bundan 170 yıl öncesinde tamamen toprak altında olduğuna inanmanız da mümkün olmayacaktır. O arada başka neler yapıldı henüz bilmiyoruz. Bildiğimiz, şehrin 1970'lerin başından bu yana bir başka Likya aşığı olan Cevdet Bayburtluoğlu ve ekibi tarafından kazıldığı ve bu özverili çalışma sayesinde yaklaşık 30 senelik bir süre içinde, 100 yıla yakın zamandır kazılan Efes ve Bergama ile yarışacak düzeye gelmiş bir kent görünümünde olduğu. Biz kente girerken Cevdet Hoca'yı arabasıyla çıkarken gördük. Kendisini bizlerin Likya kültürünü tanımasına adamış, bu uğurda ciddi emeği geçmiş bu değerli insanı saygıyla selamlıyoruz.